دکتر مجتبی توکلی، دکترای شنوایی‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در گفت‌وگو با وب‌دا خوزستان، بر تاثیرگذاری سلامت سیستم شنوایی در فرآیند رشد و هوش انسان تأکید کرد و گفت: خانواده‌ها باید به غربالگری شنوایی و نشانه‌های مشکلات گوش در کودکان توجه بیشتری داشته باشند.

وی با اشاره به نقش شنوایی در توسعه مغزی، سیستم گوش را "مسیر هوش" نامید و گفت: چنانچه سیستم شنوایی به درستی عمل نکند، توسعه مغزی تکامل نمی‌یابد. به همین دلیل، در گذشته افرادی که از کم‌شنوایی رنج می‌بردند و از وسایل کمک‌شنوایی استفاده نمی‌کردند، به اشتباه عقب‌مانده ذهنی تلقی می‌شدند. این افراد ممکن بود بالقوه نابغه باشند، اما به دلیل عدم پیشرفت مغزی، از توانمندی‌های بالقوه خود محروم می‌ماندند و اغلب نیازهایشان را با جیغ زدن برطرف می‌کردند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به اجرای طرح غربالگری شنوایی نوزادان در کشور افزود: با توجه به اهمیت غربالگری و انجام اقدامات تشخیصی زودهنگام، والدین باید این موضوع را جدی بگیرند تا در زمان مناسب برای رفع اختلالات شنوایی اقدام شود. چنانچه مشکلات شنوایی نوزاد پیش از شش ماهگی شناسایی و اقدامات درمانی آغاز شود، کودک با یک فرد عادی و سالم تفاوتی نخواهد داشت.

دکتر توکلی با اشاره به اینکه نوزادان و کودکان قدرت بیان مشکلات خود را ندارند، گفت: والدین باید به نشانه‌های غیرکلامی نوزادان توجه کنند؛ گریه‌های بی‌دلیل، چرخاندن سر به یک سمت و مالیدن مکرر دست به گوش، می‌تواند نشانه‌هایی از مشکلات گوش نوزادان باشد. در این شرایط والدین می‌توانند به کلینیک‌های شنوایی‌سنجی مراجعه کنند تا با یک آزمایش، از سلامت گوش میانی کودک خود مطمئن شوند.

این دکترای شنوایی‌شناسی یکی از دلایل عمده عفونت گوش میانی(اوتیت) در کودکان را ناآگاهی مادر از نحوه صحیح شیردهی دانست و توضیح داد: مجاری گوش میانی در دوران نوزادی به طور کامل شکل نگرفته است و دهانه آن باز است. بنابراین شیر دادن در حالت خوابیده به نوزاد، باعث می‌شود شیر به راحتی از حلق به گوش میانی نفوذ کند و منجر به عفونت شود. توصیه می‌شود مادران، نوزاد را در وضعیت مایل (با زاویه ۱۳۵ درجه) و در آغوش خود شیر دهند، چرا که بیش از ۸۵ درصد کودکان تا قبل از چهارسالگی این نوع عفونت را تجربه می‌کنند، بنابراین بر نقش آموزش و اطلاع‌رسانی در این زمینه تأکید می‌شود.

وی در مورد ارتباط تأخیر در گفتار با مشکلات شنوایی گفت: اگر کودک برخی واژه‌ها را به درستی ادا نمی‌کند، اولین قدم برای پیگیری پزشکی، انجام آزمایش شنوایی‌سنجی است. ممکن است کودک به دلیل نشنیدن صحیح کلمات، نتواند آن‌ها را به درستی بیان کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در خصوص مشکلات گوش و افت شنوایی در سالمندی نیز توضیح داد: با افزایش سن، همه حواس دچار اختلال می‌شوند و شنوایی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در جوامع شهری، از دهه پنجم و ششم زندگی به بعد، به تدریج شاهد افت شنوایی هستیم، این افت شنوایی ممکن است با وزوز گوش آغاز شود؛ وزوز گوش نشانه‌ای از افت شنوایی در فرکانس‌های بالا می‌باشد.

دکتر توکلی به سالمندان توصیه کرد: تمامی افراد از دهه پنجم زندگی خود به بعد، لازم است چکاپ‌های سالانه شنوایی را جدی بگیرند، چرا که افت شنوایی در فرکانس‌های پایین ممکن است به تدریج رخ دهد و فرد متوجه آن نشود.

همچنین وی بر اهمیت نوشیدن آب کافی در طول شبانه روز تأکید کرد و افزود: مصرف ۶ تا ۸ لیوان آب در طول روز، به گردش خون مناسب در حلزون گوش نیز کمک می‌کند.

این دکترای شنوایی‌شناسی با ابراز نگرانی از آسیب‌های شنوایی در میان جوانان و دانشجویان به دلیل استفاده از هندزفری، یادآور شد: هنگام استفاده از هندزفری، صدا را در حد متوسط نگه دارید و هر نیم‌ ساعت، به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه به گوش خود استراحت دهید. استفاده مداوم از هندزفری باعث عدم تهویه مناسب در مجرای گوش خارجی می‌شود و رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را به دنبال دارد.

دکتر توکلی همچنین حضور نوزادان و کودکان در مکان‌های پرسر و صدا مانند کنسرت‌ها و مراسمات را به شدت مضر دانست و از کارگران شاغل در محیط‌های صنعتی نیز خواست هنگام کار کردن در این محیط‌ها از وسایل محافظتی ضد صوت استفاده کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به نکات مهم دیگری در خصوص مراقبت‌های عمومی و ممنوعیت‌ها برای حفظ سلامت گوش، خاطرنشان کرد: از گوش پاک‌کن استفاده نکنید، جرم گوش یک آنتی‌بیوتیک طبیعی است و برای گوش مفید می‌باشد. همچنین از تمیز کردن گوش با وسایل نوک‌تیز مانند سر خودکار، کلید یا گیره سر اکیدا" خودداری کنید.