به گزارش وب‌دا خوزستان، همایش هفته سلامت روان با شعار «دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری؛ یک اولویت همگانی»، امروز یکشنبه 20 مهرماه، با حضور دکتر حبیب‌الله فضل‌الله‌پور، معاون سیاسی اجتماعی استانداری خوزستان، دکتر حاتم بوستانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین آیت عادلی‌نژاد، رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های استان، حجت‌الاسلام سیدمحمدمهدی شفیعی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی اهواز، دکتر مهرداد شریفی، معاون بهداشت دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت استان، دکتر ناصر علی‌فر، مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان، مهندس زینب پارسافخر، مدیرکل امور بانوان استانداری خوزستان و کارشناسان سلامت روان، جمعی از اساتید، مدیران حوزه بهداشت و آموزش و پرورش و جمع کثیری از مشاوران مدارس استان خوزستان، در تالار شهدای دانشگاه برگزار شد.

در این همایش، دکتر محمدرضا شالبافان، مدیرکل دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در پیامی ویدئویی ویژه‌ی همایش هفته سلامت روان در دانشگاه علوم پزشکی اهواز، ضمن قدردانی از تلاش‌های کارشناسان حوزه سلامت روان در سراسر کشور، بر ضرورت ارتقای سواد سلامت روان و تداوم همکاری‌های بین‌بخشی در این راستا تاکید کرد و گفت: گسترش خدمات سلامت روانی اجتماعی جامعه‌نگر (سراج) در دستور وزارت بهداشت است.

وی با بیان اینکه هفته سلامت روان فرصتی ارزشمند برای توجه بیشتر به حال خوب جامعه است، اظهار داشت: کارشناسان سلامت روان در طول سال برای ارتقای سلامت روانی مردم کشور تلاش می‌کنند و این هفته بهانه‌ای است تا برای اینکه فرصت بیشتری برای ارتقای وضعیت و سواد سلامت روان داشته باشیم و درباره چالش‌ها و راهکارهای بهبود شرایط همفکری کنیم.

مدیرکل دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با اشاره به شعار امسال هفته سلامت روان که همسو با شعار جهانی با محوریت "دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری؛ اولویت همگانی" انتخاب شده است، افزود: روزهای هفته سلامت روان به‌گونه‌ای نام‌گذاری شده‌اند که هر یک یادآور ضرورت اقدام آگاهانه است که ما را فرا می‌خوانند تا پیش از بحران، در حین بحران و پس از بحران، برای بهبود شرایط روانی جامعه گام‌های مؤثر و ماندگار برداریم.

دکتر شالبافان همکاری بین‌بخشی را یکی از کلیدهای موفقیت در ارتقای سلامت روان دانست و گفت: سلامت روان بدون هم‌افزایی و همکاری‌های بین‌بخشی تحقق نمی‌یابد و بر اساس گزارش‌هایی که به دست ما رسیده است، در برگزاری همایش هفته سلامت روان در اهواز نیز این همکاری بین‌بخشی به‌خوبی دیده می‌شود که جای قدردانی دارد.

وی با اشاره به تمرکز ویژه وزارت بهداشت بر الگوی خدمات سلامت روانی اجتماعی جامعه‌نگر (سراج) تصریح کرد: در حال حاضر ۱۰۲ مرکز ارائه خدمات سلامت روان جامعه‌نگر در کشور فعال هستند و خوشبختانه استان خوزستان نیز سهم قابل‌توجهی از این مراکز را به خود اختصاص داده است. البته توسعه کمی و کیفی این مراکز همچنان از اولویت‌های ما در سراسر کشور و به‌ویژه در این استان است.

همچنین، دکتر مهرداد شریفی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و رئیس مرکز بهداشت خوزستان، با گرامی‌داشت هفته سلامت روان، بر ضرورت نگاه چندبخشی به مقوله سلامت روان تأکید کرد و گفت: سلامت روان تنها به حوزه بهداشت محدود نمی‌شود و ۸۰ درصد آن وابسته به عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. اگر همه زیرساخت‌ها در اختیار دانشگاه قرار گیرد، نقش مجموعه دانشگاه در تحقق سلامت عمومی جامعه تنها حدود ۲۰ درصد است و مابقی در گرو همکاری و هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف است.

وی با اشاره به همکاری اداره‌کل آموزش و پرورش استان در برگزاری همایش سلامت روان، افزود: همایش امروز، نمادی از هماهنگی بین‌بخشی است و هدف از این رویداد، همصدایی و هم‌افزایی در جهت ارتقای سلامت روان در جامعه است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اظهار داشت: در سال‌های اخیر، جهان با بحران‌های متعددی از جمله جنگ‌ها، تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی روبه‌رو بوده است که همگی تأثیر مستقیمی بر سلامت روان انسان‌ها دارند. به همین دلیل، سازمان بهداشت جهانی در سال‌های ۲۰۲۴ و 2025 بر ضرورت گنجاندن سلامت روان در سیاست‌های توسعه پایدار تأکید ویژه‌ای داشته است.

دکتر شریفی با اشاره به اهمیت ارتقای سواد سلامت روان در جامعه تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین رسالت‌های ما، افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت سلامت روان و آموزش مهارت‌های خودمراقبتی است. تنها در سایه آموزش در سطح خانواده‌ها، مساجد، نهادهای فرهنگی و مدارس و شهرستان‌ها می‌توان از بسیاری آسیب‌های روانی و اجتماعی پیشگیری کرد.

رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان با قدردانی از تلاش کارشناسان سلامت روان و مدیران مراکز بهداشت در سراسر استان عنوان کرد: ارتقای سلامت روان نیازمند مشارکت همدلانه همه دستگاه‌ها و نهادهای اجتماعی است. امید است نتیجه این همایش، آغاز حرکتی منسجم برای انجام رسالت‌های اخلاقی، انسانی و سازمانی در جهت ارتقای سلامت روان باشد.

در ادامه‌ی این همایش، دکتر ناصر علی‌فر، مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان نیز با اشاره به نقش مهم مدارس در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اظهار داشت: هر تغییری به معنای بهبود نیست و دستیابی به نتایج مطلوب، تنها زمانی ممکن است که تغییرات بر پایه دانش، آگاهی و مطالعه علمی صورت گیرد. برای رشد و ارتقای وضعیت مطلوب آموزش و پرورش، باید وضعیت موجود مورد مطالعه قرار گیرد و مشکلات و راهکارهای مناسب شناسایی شود.

وی افزود: با توجه به وضعیت موجود، 15 اولویت کاری در حیطه‌های آموزشی، تربیتی، زیرساختی، تکریم معلمان و سایر حوزه‌ها در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفت؛ در این میان، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های این نهاد آموزشی تربیتی است. ما با حجم بالایی از دانش‌آموزان در معرض خطر مواجهیم و نظام مراقبت از آسیب‌های اجتماعی در مدارس باید با جدیت بیشتری پیگیری شود.

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان با تأکید بر نقش رفتار معلمان و مشاوران مدرسه در شکل‌دهی به سرنوشت دانش‌آموزان افزود: گاهی تنها یک رفتار مثبت، می‌تواند مسیر زندگی یک دانش‌آموز و خانواده او را تغییر دهد؛ هر دانش‌آموز باید برای ما مانند فرزند خودمان باشد.

دکتر علی‌فر خطاب به مشاوران مدرسه، تاکید کرد: همکاران با دقت، توجه و گفت‌وگوی مداوم با دانش‌آموزان، می‌توانند زمینه بروز مشکلات روانی و رفتاری را شناسایی و از بروز بحران‌ها پیشگیری کنند. برای کاشتن بذر دانش، باید زمین ذهن دانش‌آموز هموار و پذیرنده باشد؛ ذهن آشفته و نگران، جایی برای یادگیری ندارد.

همچنین در این همایش، دکتر سید اسماعیل موسوی‌اصل، مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان، با اشاره به تأثیر مستقیم وضعیت اقتصادی بر سلامت روان افزود: کاهش منابع مالی، تورم و بیکاری نه‌تنها سفره خانواده را کوچک می‌کند، بلکه مغز انسان را نیز در برابر بحران‌ها و تروماها آسیب‌پذیرتر می‌سازد.

دکتر موسوی‌اصل با تأکید بر اهمیت حفظ ارتباطات انسانی در سلامت روان، خاطرنشان کرد: هیچ فناوری یا ابزار نوینی نمی‌تواند جایگزین ارتباط انسانی و عاطفی شود. امروزه گرایش افراطی به نگهداری حیوانات خانگی در بخشی از جامعه، ناشی از خلأ روابط انسانی است؛ اما نباید فراموش کنیم که حیوانات، هرگز جایگزین پیوندهای انسانی و عاطفه واقعی نمی‌شوند. فناوری‌های جدید مشاوره‌ای نیز اگرچه مفیدند، اما نباید تصور کرد که می‌توانند جای ارتباط رودررو در فرآیند روان‌درمانی را بگیرند.

مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان در ادامه به آثار آلودگی هوا بر سلامت روان اشاره کرد و گفت: تحقیقات نشان می‌دهد آلودگی هوا می‌تواند میزان پرخاشگری و خشونت را تا چند برابر افزایش دهد. سلامت روان تعطیلی ندارد؛ از لحظه تولد تا پایان زندگی، انسان در معرض چالش‌های روانی است و باید با رویکردی مداوم و فرابخشی با آن مواجه شد.

وی با بیان اینکه مداخلات سلامت روان عمدتاً باید بیرون از حوزه بهداشت و درمان انجام شود، تصریح کرد: سلامت روان بیش از آنکه وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی یا وزارت بهداشت باشد، نیازمند مداخلات سایر نهادها و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی و اقتصادی است. اگر بیکاری، فقر و تبعیض اجتماعی حل نشود، هیچ درمانی نمی‌تواند پایدار بماند.

دکتر موسوی‌اصل با اشاره به اهمیت «تحمل ناکامی» به عنوان شاخص سلامت روان، گفت: برجسته‌ترین ویژگی انسان سالم، توانایی تحمل ناکامی است. تربیت کودکانی که از تجربه‌های واقعی زندگی محروم شده‌اند و همواره والدین مشکلات آن‌ها را حل کرده‌اند، باعث می‌شود نسل نوجوان امروز در برابر چالش‌های زندگی، آسیب‌پذیر و ناامید شود. این ضعف در مهارت‌های زندگی، ریشه بسیاری از بحران‌های نوجوانی و حتی آمار بالای خودکشی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال است.

مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان به ضرورت کنترل دسترسی به عوامل آسیب‌زا در جامعه اشاره کرد و افزود: در حوزه پیشگیری، تنها آموزش کافی نیست؛ نمی‌توان مواد مخدر، سیگار یا محتوای مخرب مجازی را آزادانه در دسترس گذاشت و از جوان انتظار داشت خودکنترلی کامل داشته باشد. کاهش دسترسی به عوامل پرخطر باید یکی از محورهای سیاست‌گذاری سلامت روان باشد.

مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان در پایان با تأکید بر لزوم بومی‌سازی برنامه‌های سلامت روان گفت: سلامت روان با بخشنامه و دستورالعمل حل نمی‌شود. هر جامعه‌ای ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود را دارد و نمی‌توان پروتکل‌های سازمان بهداشت جهانی را بدون توجه به بافت فرهنگی و محلی، عیناً در استان‌ها یا شهرهای مختلف اجرا کرد. مداخله‌ای که متناسب با فرهنگ و نیاز مردم طراحی نشود، محکوم به شکست است.